Transportation and logistics
Malların mənbədən təyinat nöqtəsinə qədər fiziki hərəkəti deməkdir. Daşınma təchizat zəncirində vaxtın və ərazilərin əlverişliliyini düzgün müəyyən etməyə kömək edir.
Kəmərlər (Pipelines)
- İstənilən yerə getmək imkanı yüksəkdir.
- Daşıma imkanları dəmiryoluna nisbətən daha azdır.
- İlkin xərcləri çox yüksək deyil, lakin əməliyyat xərcləri yüksəkdir.
Dəmiryolu (Rail)
- İstənilən yerə getmək imkanı yüksəkdir.
- Daşıma imkanları dəmiryoluna nisbətən daha azdır.
- İlkin xərcləri çox yüksək deyil, lakin əməliyyat xərcləri yüksəkdir.
Avtomobil (Truck)
- İstənilən yerə getmək imkanı yüksəkdir.
- Daşıma imkanları dəmiryoluna nisbətən daha azdır.
- İlkin xərcləri çox yüksək deyil, lakin əməliyyat xərcləri yüksəkdir.
Su yolu (Water)
- İstənilən yerə getmək imkanı yüksəkdir.
- Daşıma imkanları dəmiryoluna nisbətən daha azdır.
- İlkin xərcləri çox yüksək deyil, lakin əməliyyat xərcləri yüksəkdir.
Hava yolu (Air)
- İstənilən yerə getmək imkanı yüksəkdir.
- Daşıma imkanları dəmiryoluna nisbətən daha azdır.
- İlkin xərcləri çox yüksək deyil, lakin əməliyyat xərcləri yüksəkdir.
Nəqliyyat sənədləri
Nəqliyyat qaiməsi (Waybill).
Bu sənəddə malların təsviri, malgöndərən və mal alanın məlumatları, malların göndərilmə və təyinat məntəqələri, malların daşınma şərtləri və digər məlumatlar öz əksini tapır. Nəqliyyat qaiməsi ən vacib nəqliyyat sənədi hesab edilir. Adətən bu sənədin 3 əsli tərtib olunur və malın ölkədən çıxarılması üçün onun əsli tələb olunur.
Konosament (Bill of Lading)
Bu sənəddə malların təsviri, malgöndərən və mal alanın məlumatları, malların göndərilmə və təyinat məntəqələri, malların daşınma şərtləri və digər məlumatlar öz əksini tapır. Nəqliyyat qaiməsi ən vacib nəqliyyat sənədi hesab edilir. Adətən bu sənədin 3 əsli tərtib olunur və malın ölkədən çıxarılması üçün onun əsli tələb olunur.
Şərtli konosament (Claused Bill of Lading)
Bu sənəddə malların təsviri, malgöndərən və mal alanın məlumatları, malların göndərilmə və təyinat məntəqələri, malların daşınma şərtləri və digər məlumatlar öz əksini tapır. Nəqliyyat qaiməsi ən vacib nəqliyyat sənədi hesab edilir. Adətən bu sənədin 3 əsli tərtib olunur və malın ölkədən çıxarılması üçün onun əsli tələb olunur.
Dövlət konosamenti (Government Bill of Lading)
Bu sənəddə malların təsviri, malgöndərən və mal alanın məlumatları, malların göndərilmə və təyinat məntəqələri, malların daşınma şərtləri və digər məlumatlar öz əksini tapır. Nəqliyyat qaiməsi ən vacib nəqliyyat sənədi hesab edilir. Adətən bu sənədin 3 əsli tərtib olunur və malın ölkədən çıxarılması üçün onun əsli tələb olunur.
Ötürülən konosament (Negotiable Bill of Lading)
Bu sənəddə malların təsviri, malgöndərən və mal alanın məlumatları, malların göndərilmə və təyinat məntəqələri, malların daşınma şərtləri və digər məlumatlar öz əksini tapır. Nəqliyyat qaiməsi ən vacib nəqliyyat sənədi hesab edilir. Adətən bu sənədin 3 əsli tərtib olunur və malın ölkədən çıxarılması üçün onun əsli tələb olunur.
Daşıma üçün hesab (Freight Bill)
Bu sənəddə malların təsviri, malgöndərən və mal alanın məlumatları, malların göndərilmə və təyinat məntəqələri, malların daşınma şərtləri və digər məlumatlar öz əksini tapır. Nəqliyyat qaiməsi ən vacib nəqliyyat sənədi hesab edilir. Adətən bu sənədin 3 əsli tərtib olunur və malın ölkədən çıxarılması üçün onun əsli tələb olunur.
Logistika
Logistika – malların, xidmətlərin və müvafiq məlumatların hərəkətinin və saxlanmasının müştərilərin tələblərinə uyğunlaşdırılması məqsədi ilə istehsal nöqtəsindən istehlak nöqtəsinə qədər çatdırılmasının planlaşdırılması, yerinə yetirilməsi və effektiv idarə olunması prosesidir. Logistikada əsas axınlar bunlardır: materialların axını, məlumatların axını, maliyyə axını, xidmətlərin axını.
Logistikanın növləri:
Çatdırma logistikası (Inbound Logistics)
Geniş mənadadır, materialların daşınmasını və iştirakçılar arasında əlaqələrin istehsal sahəsindən istehlakçıya qədər hərəkətini əhatə edir.
Materialların idarə olunması (Material Management)
Geniş mənadadır, materialların daşınmasını və iştirakçılar arasında əlaqələrin istehsal sahəsindən istehlakçıya qədər hərəkətini əhatə edir.
Malların paylanması (Physical Distribution):
Geniş mənadadır, materialların daşınmasını və iştirakçılar arasında əlaqələrin istehsal sahəsindən istehlakçıya qədər hərəkətini əhatə edir.
Malların göndərilməsinin idarə olunması (Supply Chain Management)
Geniş mənadadır, materialların daşınmasını və iştirakçılar arasında əlaqələrin istehsal sahəsindən istehlakçıya qədər hərəkətini əhatə edir.
Təchizat (alış), istehsal, paylama, nəqliyyat, ehtiyatların logistikası, anbar, xidmət və məlumat logistikası logistikanın tətbiq olunduğu əsas sahələrdir.
Nəqliyyat logistikasının əsas vəzifələri aşağıdakılardır:
- Nəqliyyat sistemlərinin, eləcə də nəqliyyat dəhlizlərinin və nəqliyyat zəncirinin yaradılması;
- Nəqliyyat-anbar prosesinin texnoloji vəhdətini təmin etmək;
- Nəqliyyat vasitəsinin növünün seçilməsi;
- Daşınmanın optimal marşrutunun müəyyənləşdirilməsi;
- Daşınma prosesinin vahid planlaşdırılmasının, daşınmada iştirak edən tərəflərin texniki təchizatının və iqtisadi maraqlarının təmin olunması;
Logistikada əsas iştirakçılar:
Daşıyıcı (Carrier)
Geniş mənadadır, materialların daşınmasını və iştirakçılar arasında əlaqələrin istehsal sahəsindən istehlakçıya qədər hərəkətini əhatə edir.
3PL. Logistikada çox istifadə olunan terminlərdən biri də 3PL-dir. 3-cü tərəfin logistikası (Third Party Logistic)
Geniş mənadadır, materialların daşınmasını və iştirakçılar arasında əlaqələrin istehsal sahəsindən istehlakçıya qədər hərəkətini əhatə edir.